Kur'ân'da şehir ve kente ilişkin kelimeler bulunmaktadır. Ancak bu kelimeler şehrin ve ken-tin önemi nedeniyle kullanılmamaktadır. Söz konusu kelimelere daha ikincil nedenlerden dolayı yer verildiği görülmektedir. Ayrıca bir kısım âyetlerde eski yerleşim birimlerine yönelik bazı atıf-lar yapılmakta ve az da olsa kısmi şehir tasvirlerine yer verilmektedir. Bunların ne anlama geldiği, bu tasvirlerden bir şehir tasarımı çıkarılabilir mi ya da Kur'ân açısından bir şehir bilincinden söz edilebilir mi gibi sorular bu makalenin ana temasını oluşturmaktadır. Buradan hareketle, Kur'ân ve şehir ilişkisi gibi geniş bir alan, özellikle Ümmü'l-kurâ (ام القري ) ifadesi bağlamında sınırlandı-rılmak suretiyle ele alınacaktır. Bunu yaparken konuya iki farklı şekilde yaklaşılacaktır. Birincisi Kur'ân'da yer alan bazı kelimlerin linguistik tahlilleri yapılacak, ikinci olarak ise şehir ve kente ilişkin bilgilerin kronolojik olarak tekabül ettiği gerçekliğin açığa çıkarılması sağlanmaya çalışıla-caktır. Bu açıdan Kur'ân'ın inmeye başladığı yüzyılda, şehir bağlamında Mekke'nin durumu ve söz konusu kentte yaşayanların şehir ve kent bilinci konumuz açısından ayrı bir önem taşımakta-dır. Kur'ân'da iki yerde geçen Ümmü'l-kurâ ifadesi çoğu Kur'ân tefsirinde Mekke olarak yorum-lanmıştır. Modern dönem yorumlarda ise bu ifade biçiminden bir şehir modeli ya da tasarımı çı-karılmaya çalışılmaktadır. Bize göre bu yaklaşım sorunludur ve gerçeği yansıtmamaktadır. Maka-lede, Ümmü'l-kurâ ifadesinin şehir ile ilgisi sorgulanırken; kullanımın hem dilsel hem de olgunun kendisi olarak şehir merkeze alındığında, ne Ümmü'l-kurâ ifadesinden bir şehir tasarımı çıkarıla-bildiği ne de Kur'ân'ın nazil olduğu dönemde Mekke'nin siyasal ve toplumsal olarak bir şehir kül-türünün gerektirdiği donanıma sahip olduğu söylenecektir.

There are words related to city and city in the Qur'an. However, these words are not used due to the importance of the city and the city. It is seen that these concepts are included for more secondary reasons. In addition, some references to old settlements are made in some verses and it is seen that partial city descriptions are included, albeit a little. Questions such as what these de-scriptions mean, can a city design be deduced from these descriptions, or whether can we talk about a city consciousness in terms of the Qur'an are the main themes of this article. From this point of view, a wide area such as the relationship between the Qur'an and the city will be discussed, espe-cially in the context of the expression Umm al-kurâ. In doing so, the subject will be approached in two different ways. Firstly, linguistic analyzes of some words in the Qur'an will be made, and sec-ondly, the city and the reality in which the information about the city corresponds chronologically will be tried to be revealed. In this context, the situation of Macca in terms of urbanism in the centu-ry when the Qur'an began to descend, and the level of city and city awareness of the inhabitants of the city in question is of particular importance for our subject. The expression Umm al-kurâ, which occurs in two places in the Qur'an, has been interpreted as Macca in most Qur'anic interpretations. In modern period interpretations, a city model or design is tried to be extracted from this expression. In our opinion, this approach is problematic and does not reflect reality. In the article, while ques-tioning the relevance of the expression Umm al-kurâ with the city; When the user is taken to the city center as both linguistic and phenomenon itself, it can be said that neither a city design can be deduced from the expression Umm al-kurâ, nor that Macca had the political and social equipment required by a city culture at the time the Qur'an was revealed.