Ahmet YILDIZ^a

 “Niçin ahlaklı olmalıyım (NAO)?” sorusu normal hayatın akışı içerisinde birçok kişinin, değişik bağlamlarda sorduğu ve sorabileceği önemli bir soru olduğu gibi, ahlak felsefesinde, özellikle metaetik alanında da tartışılan bir sorudur. Soruyu önemli kılan temel sebep, insan hayatı açısından son derece önemli olan ahlaklılık tercihinin makullüğünün bu sorunun makul bir soru olup olmamasına ve eğer makul bir soru ise onun yeterli bir şekilde cevaplanıp cevaplanamamasına bağlı olmasıdır. Eğer bu soru anlamsız, makul olmayan bir soru ise ve ahlaklılık için bir temellendirme sunma imkânı yok ise veya makul bir soru olduğu halde yeterli şekilde cevaplanamamış bir soru olarak kalırsa, ahlaklılık tercihi rasyonaliteden yoksun bir tercih olacaktır. Ahlak felsefesinde bu soruya verilen ve verilebilecek olan değişik cevaplar ve bunların yeterliliği ele alındığı gibi bizzat sorunun kendisi de tartışma konusu olmuştur. Bazı düşünürler bu sorunun saçma, cevaplanamaz, ahlaken doğru olmayan vb. bir soru olduğunu savunarak bu soruyu baştan reddetmiştir. Bazı düşünürler ise bu soruyu anlamlı ve cevaplanabilir bir soru olarak görüp ona cevaplar sunmaya veya verilen değişik cevapları değerlendirmeye çalışmıştır. Gerek bu soruyu anlamsız, sahte bir soru olarak gören yaklaşımları değerlendirmek açısından, gerekse bu soruya verilen veya verilebilecek olan cevapları değerlendirmek açısından öncelikle sorunun kendisini açık bir şekilde ortaya koymak ve tahlil etmek önem arz etmektedir. Böyle bir tahlil ile bu sorunun tam olarak neyi veya neleri talep ettiği ortaya konabilecektir. Sorunun bu şekilde netleştirilmesi bu sorunun anlamlılığı, cevaplanabilirliği vb. hakkındaki bazı tartışmaları çözmeye imkân tanıyabileceği gibi bu soruya verilen ve verilebilecek cevapların tam olarak ne yaptığını veya yapması gerektiğini görmeyi ve değerlendirmeyi de kolaylaştıracaktır. Bu nedenlerle bu çalışmada, NAO sorusunun tam olarak neyi veya neleri talep ettiğine, sorunun hangi versiyonlarda makul bir şekilde sorulabileceğine, nasıl cevaplanabileceğine ilişkin bazı tahliller ve değerlendirmeler sunmaya çalıştık.

The question of "Why should I be moral" is an important question that many people ask and may ask in different contexts in the course of normal life, as well as a question that is discussed in moral philosophy, especially in the field of metaethics. The main reason that makes the question important is that the rationality of choice of morality, which is extremely important for human life, depends on whether this question is a reasonable question and, if it is, whether it can be answered adequately. If this question is meaningless and unreasonable from the start, and there is no possibility to provide a justification for morality, or if it remains a reasonable question that has not been adequately answered, the choice of morality will be one that lacks rationality. Some thinkers consider this question absurd, unanswerable, morally bad, etc. Some thinkers, on the other hand, saw this question as a meaningful and answerable question and tried to offer answers to it or to evaluate the different answers given. It is important to clearly present and analyze the question itself for many reasons. With such an analysis, it will be possible to reveal exactly what this question demands. Clarification of the question will not only enable us to resolve some of the debates about the question, but also make it easier to see and evaluate the answers given and can be given to this question. For these reasons, in this study, we tried to present some analyzes and evaluations about what exactly this question demands, in which versions the question can be reasonably asked and how it can be answered.