Kamil SARITAŞ^a

İslam Felsefesinde İşrâkîliğin kendine özgü bir ekol olup olmadığı bir hayli tartışılmıştır. Bir kısım araştırmacılara göre İşrâkîlik, İbn Sînâ’nın düşüncelerini devam ettiren bir tavırdır, bir kısmına göre İbn Sînâ ile ilişkisi olmayıp kendine özgü bir yöntemdir. İşrâkîlik ayrıntılı olarak incelendiği zaman bir tarafta İbn Tufeyl’in temsil ettiği tavır olarak İşrâkîlik, öte yanda Sühreverdî’nin kurucusu olduğu ekol olarak İşrâkîliğin mevcut olduğu görülür. Tavır olan İşrâkîlik keşf anlayışını ön plana çıkarmıştır ki, tavır olarak İşrâkîliğin izleri birçok İslam filozofunda mevcuttur. Ekol olarak İşrâkîlik ise ontolojik, kozmolojik, epistemolojik ve ahlaki alanda metafiziksel nur sisteminin açılımına dayanır. Her iki bakış açısının oluşumunda İbn Sînâ’nın meşrikî hikmeti ve Gazâlî’nin nur anlayışı önemli rol oynamıştır. Sonraki dönemlerde İbn Tufeyl’den etkilenen düşünürler olmakla birlikte, Sühreverdî’nin düşünceleri daha ziyade İran ve Hint topraklarında devam etmiştir. Hatırı sayılır oranda da Osmanlı topraklarında onun düşüncesini benimseyen filozoflar vardır. Bu ekol, bugün de varlığını devam ettirmektedir.

There has been a lot of discussion about whether illuminationism is a unique school in Islamic Philosophy. According to some researchers, illuminationism is an attitude that continues Ibn Sina's thoughts. According to some researchers, illuminationism is a unique method, not related to Ibn Sina. When illumination is examined, it is seen that there are two different forms. Illuminationism as an attitude represented by Ibn Tufayl has brought the understanding of intution. Illuminationism as a school represented by by Suhrawardi is based on the expansion of the metaphysical light system in the ontological, cosmological, epistemological and moral fields. Ibn Sina's easternal philosophy and Ghazali's understanding of light played an important role in both perspectives. In later periods, although there were thinkers influenced by Ibn Tufayl, Suhrawardi's thoughts continued in Iran and India. However considerable number of philosophers who adopted his thought emerged in the Ottoman lands. This school continues its existence.