Hamit AKTÜRK^a

Bu çalışmada dini gruplaşmanın araştırılması sırasında araştırmacının karşılaşacağı zorluklar, zorunluluklar ve sınırlar ele alınmıştır. Dini grup araştırmalarında karşılaşılan zorluklar beş başlık altında incelenmiştir. Bun-lar; hukuki zorluklar, metodolojik zorluklar, yaklaşımsal zorluklar, yapısal zorluklar ve dilsel zorluklardır. Bu başlıklar kendi içlerinde alt başlıklara ayrılarak ele alınmıştır. Temelde tüm zorluklar; araştırmacının sahada karşılaşacakları ve söylem ve metin analizinde karşılaşacakları olarak dikotomik bir ayırıma da tabi tutulabilir. Hukuki zorluklar başlığı altında; dini gruplaşmanın yasak oluşunun ürettiği, bölünmüş kimlik, yazısızlık ve sivil toplum formatına dönüşen dini grupta meydana gelen değişim ve dönüşümler ele alınmıştır. Metodolojik zor-luklar başlığı altında ise; sosyolojinin Batılı olmayan toplumlara transferi ile birlikte ithal edilen kavram ve tipo-lojilerin İslam dünyası için kullanışsızlığı ve ortaya çıkardığı problemler incelenmiştir. Dilsel zorluklar olarak dini grubun kurduğu anlam dünyasının doğru tahlilinde grubun ürettiği özel iç dili ve sembolizmayı doğru an-lamanın gerekliliği ve önemi üzerinde durulmuştur. Yaklaşımsal zorluklar; dini grupları isimlendirme zorluğu ve kirlenen kavramların grup incelemesine etkileri alt başlıklarına sahiptir. Yapısal zorluklar olarak, grup kimli-ğinin dışsal kimlik ile etkileşimi, gruba dahil olma süreci ve bunun kimliğin oluşumuna etkileri, grup yapısının katı / yumuşaklığı ve bunun araştırmacıya yansımaları ele alınmıştır. Grubun ürettiği kültürel sınırları tespit etmek, grup kimliğini oluşturan öğeleri, grup kimliği ile bireysel kimlik etkileşimini ve bu kimlik bileşenlerinde hangi unsurun niçin öne çıktığını fark etmek, grup üyesi bireyi anlamada araştırmacıya yardımcı olacaktır. Dini grupların otantiklik iddiaları ve bu iddialarını gerekçelendirdikleri ve kendilerine meşruiyet sağladıkları kay-naklarının tespiti de önemli bir zorluktur. Grubun ideal geçmiş ve umut ettiği geleceği doğru kavramak, üyele-rin anlam dünyalarına vakıf olmaya yardımcı olacaktır. Dini grup veya grubu oluşturan kişilerin kişisel tarihle-rini, tarihselliklerini fark etmek zorluklar arasındadır. Aynı şekilde dini grubu tarihsel kalıplar ve modern yapı-lar açısından doğru yerde konumlandırmamak muhtemel yanlışlardan biridir. Dini grubun oluşum ve gelişi-minde tedriciliği ve dışarıya karşı siyasi tutumu görmek, grubu ele alırken, genellemeden, karşılaştırmadan ve yerel bağlamlarını göz önüne alarak incelemek araştırmacıya yardım edecektir. Araştırmada, dini grubun, grubu oluşturan üyelerin toplamından fazla bir yapı olduğu ve modern hayatın getirdiği anomi ve yabancılaşmaya karşı bir dayanışma ve sosyal sermaye üretim mekanı oluşu üzerinde durulacaktır. Ayrıca dini gruplaşmanın hem gelenekselin devamı oluşu hem de modern birer yapı olmaları hasebiyle ortaya çıkardıkları otantik yapıya dikkat çekilecek ve bir anlam dünyası kurma girişimi olarak ürettikleri siyasallık ele alınacaktır. Konunun ana çerçevesi, kendi alan araştırmalarımız sırasında karşılaştığımız zorluklardan hareket edilerek çizilmiş ve başka araştırmacıların yaşadığı zorluklar da eklenerek konu genişletilmiştir.

In this study, the difficulties and limitations faced by the researcher in studying religious groups are discussed. The difficulties encountered in religious group research are examined under five headings. These are legal difficulties, methodological difficulties, approach difficulties, structural difficulties and lingusitic difficul-ties. These titles were handled by dividing them into subheadings. Basically, all the difficulties; it can also be subjected to a dichotomous distinction as the difficulties the researcher will face in the field and the difficulties he will face in discourse and text analysis. The title of legal difficulties has three subtitles: lack of writing, split dual identity and structural change forced by the transformation to the non-governmental institution format. Under the title of methodological difficulties; the problems posed by the concepts and typologies that were imported with the transfer of sociology to non-western societies were examined. As linguistic difficulties, the necessity and importance of correctly understanding the special internal language and symbolism produced by the group in the correct analysis of the world of meaning established by the religious group was examined. Un-der the title of structural challenges, cultural and mental boundaries of religious groups were discussed. Ap-proach difficulties were examined as problems stemming from the researcher. The main frame of the subject has been drawn from the difficulties we encountered during our own research, and the subject has been expanded by adding the difficulties experienced by other researchers.