Bu çalışmada Hacı Paşa ve onun mantık alanında kaleme aldığı hâşiye tarzındaki Şerhu Levâmiʻi’l-esrâr adlı eseri çerçevesindeki mantık anlayışı ortaya konulmuştur. Hacı Paşa 14. ile 15. yüzyıllar arasında yaşamış önemli bir fikir adamıdır. Aydınoğulları Beyliği’nin sarayında ve hastanelerinde tabip, Anadolu’nun çeşitli medreselerinde müderrislik ve kadılık vazifelerinde bulunmuştur. Dinî ve aklî ilimlerde pek çok eser kaleme almış ve gerek saray gerekse halk tara-fından büyük saygı görmüştür. Düşünür tıp alanındaki yetkinliğinden ötürü halk nezdinde büyük itibar görmüş ve kendisine ‘Anadolu’nun İbn Sînâ’sı’ unvanı verilmiştir. Hacı Paşa, Sirâceddin el-Urmevî’nin (ö. 1283) Metâliʻu’l-envâr adlı eserine Kutbüddin er-Râzî’nin (ö. 1364) Levâmiʻu’l-esrâr fî şerhi Metâliʻi’l-envâr isimle kaleme aldığı şerhine adı geçen hâşiyeyi yazmıştır. Çalışma-nın amacı Hacı Paşa hakkında özet bilgi vermenin yanında temelde onun adı geçen hâşiyesini merkeze alarak mantık alanındaki görüşlerini tespit etmektir.

In this study, Hadji Pasha and his understanding of logic within the framework of his book called Şerhu Levâmiʻi’l-esrâr in the style of annotation, which he wrote in the field of logic, are included. Hadji Pasha was an important intellectual and scientist who lived between the 14th and 15th centuries. Thinker worked as a physician in hospitals and in the palace of Aydınoğulları Principality, as a professor and judge in various schools in Anatolia. He also wrote many books on religious and mental fields. Hadji Pasha was highly respected by the public thanks to these duties he carried out, and he was given the title of 'Ibn al-Sīnā (Avicenna) of Anatolia'. It was written on the logic work Lawāmiʻ al-asrār fī Sharh al-Maṭāliʻ al-anwār of Qutb al-din al-Rāzī, the annota-tion of Hadji Pasha. Rāzī's work, on the other hand, is an annotation written by Sirāj al-din al-Urmawī on his work called Maṭāli` al-anwār.