Burak ARSLANa
Orta Akdeniz’de çok stratejik bir konumda yer alan ve Avrupa ile Afrika kıtaları arasında ta-rih boyu bir basamak taşı vazifesi görmüş olan Sicilya Adası, 212/827-453/1061-2 yılları arasında Müslümanların hâkimiyetinde kalmış ve bu süreçte Müslümanların sahip oldukları felsefe, bilim ve tekniklerin Avrupa’ya aktarılmasında Endülüs ile birlikte ikinci ana kanalı teşkil etmiştir. Adanın Hıristiyan Normanlarca işgalinden sonra Sicilya Kralı II. Roger’in (h. 1105-30 Sicilya Kon-tu, 1130-54 Sicilya Kralı) teşvikiyle Şevvâl 548/Ocak 1154 tarihinde Palermo’da yazımına başla-nan ve VI./XII. asrın büyük İslâm coğrafyacısı eş-Şerîf el-İdrîsî (ö. 560/1165?) tarafından kaleme alınan ünlü coğrafya eseri Kitâbü Nüzheti’l-müştâk fî ihtirâkı’l-âfâk, Sicilya’da bir arada uyum içinde gelişen Arap-Norman ilmî işbirliğinin zirvesini temsil etmiştir. Kitap, Ortaçağ’ın bilinen dünya coğrafyası için olduğu kadar; eserin telif edildiği adanın o tarihteki coğrafî durumu hak-kında da bu alanda araştırmalar yapanlar için zengin tarihî, toponomik, sosyal, dinî, ekonomik, mimarî vb. malzemeler sunmaktadır. Bu çalışmada esas itibariyle el-İdrîsî’nin özgün dünya harita-sındaki coğrafî taksîme göre yeryüzünün IV. İklîm II. Cüz’ünü oluşturan bölge, Sicilya Adası öze-linde ele alınmış; değerlendirilmiş ve adaya dair aktarımlar tam metin halinde Türkçeye tercüme edilerek notlandırılmıştır.
The island of Sicily, which is situated in a very strategic position in the Central Medi-terranean and has played role as a stepping stone between the continents of Europe and Africa throughout history, remained under Muslim domination from 212/827 until 457/1065 ca. and during this period, beside the Andalusian Spain, it constituted the second main channel where the high Muslim civilization was transferred to the Europe in Middle Ages. After the Norman con-quest, Kitâb Nuzhat al-mushtâk fî ihtirâq al-âfâk, the famous geographical work, composing of which had begun in Shawwâl 548/January 1154 in Palermo by al-Sharîf al-Idrîsî (d. 560/1165 ca.), the great Muslim geographer of the 6th/12th century and with the exhortations of King Roger II of Hauteville (r. 1105-30 Count of Sicily, 1130-54 King of Sicily), the Christian King of the island, represented the peak of the Arabo-Norman scientific collaboration. This book provides rich his-torical, toponomical, social, religious, economic and architectural etc. material of the time on the geographic condition of the island where the work had been composed, as much as on the geog-raphy of the known world in Medieval times, for the researchers who study on this area. This study deals mainly with the geographic zone which formed the second part of the fourth climate according to the partition of the world by al-Idrîsî’s genuine world map and the island of Sicily, particularly. Depictions on the geography of the island are interpreted, annotated and translated mot-à-mot into Turkish.
